Nauczycielu, czy wiesz, że…
- bezpłatne prowadzenie kół zainteresowań NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- sobotni wyjazd na konkurs z uczniami NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- sporządzanie sprawozdań z pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- dokonywanie wewnętrznej ewaluacji szkoły NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- pisanie „projektów unijnych” NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- sporządzanie inwentaryzacyjnego spisu z natury NIE JEST TWOIM OBOWIĄZKIEM
- …
W ramach łączącego Cię ze szkołą stosunku pracy wykonujesz na co dzień wiele zadań, które wcale Cię nie obowiązują. Zadania nieobowiązkowe odrywają Cię od Twoich rzeczywistych obowiązków, utrudniają, a często uniemożliwiają rzetelną realizację zadań związanych z powierzonym Ci stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą.
Poniżej prezentujemy standardową listę obowiązkowych zadań nauczyciela zatrudnionego w publicznej szkole dla dzieci i młodzieży, wynikających z przepisów prawa. Poziom realizacji tych obowiązków podlega ocenie dokonywanej przez dyrektora szkoły, a ich zaniedbywanie może się wiązać z konsekwencjami natury porządkowej i dyscyplinarnej.
Inaczej jest z zadaniami, które pominiesz, bo ich realizacji nie można od Ciebie żądać.
Katalog obowiązków zawodowych nauczyciela określa art. 6 oraz 42 ust. 2 Karty Nauczyciela, a także art. 5 ustawy Prawo oświatowe. Jest to katalog zamknięty.
Nauczyciel obowiązany jest:
1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
4) doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;
5) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
6) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów;
7) w działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych kierować się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia.
W ramach swojego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:
1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze prowadzone bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w tzw. pensum;
2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów;
3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
W praktyce oznacza to…
Lp. | Obowiązek | Zadania | Sposób ich realizacji | Uwagi |
1. | Realizowanie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w tzw. pensum nauczyciela.
|
Prowadzenie zajęć określonych w arkuszu organizacji szkoły zgodnie z umówionym stanowiskiem.
|
Zajęcia należy realizować:
· w obowiązkowym wymiarze godzinowym określonym w pensum nauczyciela (plus przyznane godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw); · przestrzegając obowiązujących norm czasu trwania zajęć; · przestrzegając obowiązku rejestrowania zrealizowanych zajęć; · zgodnie z przepisami prawa oświatowego; · poprawnie merytorycznie i metodycznie; · stosownie do potrzeb i możliwości uczniów; · efektywnie.
|
Są to zajęcia nie tylko przedmiotowe i zajęcia wychowawcze, ale także wszystkie zajęcia oferowane uczniom w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zajęcia świetlicowe, wykonywanie zadań psychologa, pedagoga, doradcy zawodowego, terapeuty pedagogicznego, nauczyciela-bibliotekarza.
W tej puli znajdują się też zajęcia rewalidacyjne oraz zajęcia dodatkowe dla uczniów organizowane z godzin przyznawanych szkole przez organ prowadzący. Za każdą godzinę zajęć nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie. |
2. | Realizowanie innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów. | Udział w organizacji i realizacji uroczystości, imprez lub wycieczek szkolnych.
|
Są to zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.
Zajęcia te nie wchodzą w zakres ewidencjonowanych godzin pracy nauczyciela, ewidencjonuje się natomiast obecność uczniów. Uroczystości, imprez, wycieczek szkolnych nie organizuje się w dni wolne od pracy dla nauczyciela (co do zasady nauczyciel pracuje pięć dni w tygodniu – od poniedziałku do piątku). Na kilkudniowej wycieczce opieka nad uczniami nie może być sprawowana przez nauczyciela nieprzerwanie. Zgodnie przepisami prawa pracy każdemu pracownikowi przysługuje minimalny dobowy odpoczynek – w każdej dobie co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. |
Katalog typów zajęć organizowanych w danej szkole określa statut szkoły z uwzględnieniem realizowanych przez szkołę zadań oraz treści zawartych w szkolnym programie wychowawczo-profilaktycznym. Konkretny zestaw uroczystości, imprez i wycieczek realizowanych w danym roku szkolnym uchwala rada pedagogiczna w planie pracy szkoły. Od zapisów w powyższych dokumentach zależy więc ostateczna konkretyzacja tej części obowiązków nauczyciela.
Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. |
3. | Przygotowywanie uczniów do udziału w konkursach, zawodach i olimpiadach. | Są to zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.
Zajęcia te nie wchodzą w zakres ewidencjonowanych godzin pracy nauczyciela, ewidencjonuje się natomiast obecność uczniów.
Zajęć nie realizuje się w dni wolne od pracy dla nauczyciela (co do zasady nauczyciel pracuje pięć dni w tygodniu – od poniedziałku do piątku). |
Zadanie jest realizowane, jeśli statut przewiduje taką formę realizacji zadań szkoły.
Listę konkursów, zawodów i olimpiad realizowanych w danym roku szkolnym zatwierdza rada pedagogiczna w planie pracy szkoły. Od zapisów w powyższych dokumentach zależy więc ostateczna konkretyzacja tej części obowiązków nauczyciela. Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. |
|
Realizacja innych projektów dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.
|
Są to zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.
Nie realizuje się ich w dni wolne od pracy dla nauczyciela (co do zasady nauczyciel pracuje pięć dni w tygodniu – od poniedziałku do piątku). Zajęcia te nie wchodzą w zakres ewidencjonowanych godzin pracy nauczyciela, ewidencjonuje się natomiast obecność uczniów.
|
Zadanie jest realizowane, jeśli statut przewiduje taką formę realizacji zadań szkoły.
Listę projektów realizowanych w danym roku szkolnym zatwierdza rada pedagogiczna w planie pracy szkoły. Od zapisów w powyższych dokumentach zależy więc ostateczna konkretyzacja tej części obowiązków nauczyciela. Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. |
||
4. | Sprawowanie opieki nad uczniami w czasie przerw śródlekcyjnych i podczas wszystkich innych zajęć zorganizowanych dla uczniów. | Opiekę należy sprawować przestrzegając obowiązujących zasad zapewnienia bezpieczeństwa uczniom powierzonym opiece nauczyciela. | Zajmowanie się uczniem pozostającym pod opieką szkoły dotyczy wyłącznie czasu zorganizowanego pobytu ucznia w szkole lub w innym miejscu w ramach szkolnego wyjścia i wyjazdu.
Obowiązki opieki dyrektor szkoły powierza konkretnym nauczycielom wskazanym w odpowiednich dokumentach organizacyjnych (plan dyżurów, karty wycieczek itp.) |
|
5. | ||||
6. | Współpraca z innymi nauczycielami.
|
Zadanie dotyczy koordynacji działań podejmowanych wobec tych samych uczniów przez wielu nauczycieli (np. współpraca wychowawcy klasy z pedagogiem szkolnym, współpraca nauczycieli prowadzących zajęcia z uczniem w ramach IPET). | Godzin pracy nie ewidencjonuje się i nie rozlicza w żadnej formie. Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
7. | Praca w organach szkoły (radzie pedagogicznej, radzie szkoły).
|
Wyłącznie udział w formalnych zebraniach tych organów – dyskusje i głosowanie uchwał w ramach ustawowych kompetencji organów). | Godzin pracy nie ewidencjonuje się i nie rozlicza w żadnej formie. Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
8. | Praca w szkolnych komisjach i zespołach zadaniowych (komisja egzaminacyjna, komisja stypendialna, komisja rekrutacyjna, zespół nadzorujący egzamin, inny zespół zadaniowy powołany w szkole).
|
Zespoły zadaniowe powołuje się wyłącznie do realizacji zadań określonych w statucie. | Do pracy w komisjach i zespołach w danej szkole powołuje nauczycieli zatrudnionych w tej szkole dyrektor tej szkoły.
|
|
9. | Pełnienie dodatkowych funkcji w szkole (opiekun stażu, wychowawca klasy, opiekun samorządu szkolnego, koordynator szkolnego wolontariatu itp.) | Godzin pracy nie ewidencjonuje się i nie rozlicza w żadnej formie. | Tylko za część z dodatkowych funkcji nauczyciel jest odrębnie wynagradzany (wychowawca klasy, opiekun stażu). | |
10. | Współpraca z rodzicami. | Udział w zebraniach z rodzicami, konsultacje, korespondencja. | Godzin pracy nie ewidencjonuje się i nie rozlicza w żadnej formie. Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
11. | Prowadzenie obowiązkowej dokumentacji. | O zakresie obowiązkowej dokumentacji decyduje przepis prawa oświatowego, nie dyrektor szkoły.
Bez podstawy prawnej nie można żądać od nauczycieli żadnych dokumentów (dotyczy np. sprawozdań z pracy dydaktycznej lub wychowawczej). |
Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
12. | Realizowanie zajęć i czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. | Czynności planistyczne i organizacyjne służące realizacji wszystkich obowiązków. | W tym:
· opracowanie/wybór programu nauczania; · wybór podręczników; · opracowanie zakresu wymagań edukacyjnych; · opracowanie planu pracy zespołu nauczycielskiego; · przygotowanie sali i pomocy dydaktycznych do zajęć. |
Brak podstawy prawnej do wymagania od nauczyciela sporządzania planów wynikowych czy konspektów zajęć. Decyzje dotyczące sposobów planowania i organizacji zajęć podejmuje nauczyciel.
Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. |
13. | Przygotowywanie się do zajęć. | O sposobach realizacji zadania decyduje nauczyciel. | Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
14. | Sprawdzanie i analiza osiągnięć uczniów. | O sposobach realizacji zadania decyduje nauczyciel, informując o tym uczniów i ich rodziców na początku roku szkolnego. | Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. | |
15. | Doskonalenie zawodowe. | O wyborze formy i tematyki decyduje indywidualnie nauczyciel, jest jedynie zobowiązany doskonalić się zgodnie z potrzebami szkoły.
Godzin udziału w szkoleniach nauczycieli nie rejestruje się i nie rozlicza. |
Za realizację tych zadań nauczyciel nie jest odrębnie wynagradzany. |